EU: digitale games mogen doorverkocht worden
De tweedehandsmarkt is een stevige doorn in het oog van vele uitgevers en dus begon men de laatste jaren meer en meer tactieken uit om de doorverkoop aan banden te leggen. Zo wordt er soms een limiet geplaatst op het aantal mogelijke installaties of is een sleutel nodig om een spel eenmalig te unlocken, waarna het eeuwig vast zit aan een bepaalde account en dus niet zomaar doorverkocht kan worden. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft hieromtrent nu geoordeeld dat aangekochte games, ook digitale via een licentie, te allen tijden moeten kunnen doorverkocht worden.
Concreet
Wat houdt de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie nu precies in? Wel, momenteel is het zo dat consumenten vaak door de uitgever verhinderd worden om aangekochte software door te verkopen. De licentieovereenkomst verbiedt dit vaak en als gebruiker ga je daar in principe mee akkoord. Ook zijn er vaak veiligheidssystemen ingebouwd, zoals een eenmalig te gebruiken activeringscode of het koppelen van de software aan een account. De consument wordt dus in de doorverkoop van zijn aangeschafte licentie tegengewerkt door de oorspronkelijke rechthouder. Dankzij de uitspraak gaat dat nu in tegen de Europese wetgeving.
"Een auteur van software kan de herverkoop van zijn "gebruikte" licenties, die toelaten zijn van het internet gedownloade programma's te gebruiken, niet langer in de weg staan." |
In het geval van games mogen uitgevers dus niet langer de doorverkoop van "gebruikte licenties" hinderen. De vraag is echter wanneer een licentie als "gebruikt" wordt aanzien. Uitgevers zouden de wet immers kunnen omzeilen door te stellen dat een licentie nooit effectief door een consument "gebruikt" wordt omdat de consument de licentie slechts in bruikleen heeft. Gelukkig definieert het Hof van Justitie duidelijk wanneer een licentie de status "gebruikt" krijgt en, nog belangrijker, wanneer het exclusieve recht van distributie voor de uitgever vervalt.
"Het exclusieve recht van distributie van een kopie van een computerprogramma, gedekt door zo een licentie, is uitgeput bij de eerste verkoop ervan." |
De oorspronkelijke rechthebbende, de uitgever, verliest dus zijn zeggenschap op het moment dat de consument de licentie koopt. Hierbij dient wel een onderscheid gemaakt te worden tussne het recht op distributie en het recht op reproductie. De uitgever behoudt immers dat laatste recht, wat in de praktijk betekent dat je, als je een digitaal stuk software wil verkopen, je het voor jezelf onbruikbaar moet (laten) maken. Anders zijn er plots twee versies in omloop met dezelfde licentie en dat is een inbreuk op het reproductierecht van de uitgever.
Gevolgen
Nu de uitspraak er is, mogen Europese gebruikers van Steam, Origin, GoG en andere services in principe hun aangekochte licenties voor games doorverkopen. Het probleem dat zich momenteel stelt, echter, is dat de infrastructuur ontbreekt om dat mogelijk te maken. Uitgevers hebben tijd en geld geïnvesteerd om er voor te zorgen dat games niet langer konden worden doorverkocht en daar zijn ze tot op zekere hoogte ook in geslaagd. Nu echter worden ze verplicht om het toe te laten. Aangezien ze de doorverkoop van de licentie "niet in de weg mogen staan", moet het dus mogelijk worden gemaakt om een bestaande licentie van de ene naar de andere gebruiker over te hevelen. Het "recht om te downloaden" moet dus kunnen worden overgedragen.
"Daarom mag de nieuwe verkrijger van de gebruikerslicentie, zoals een consument van UsedSoft, als een wettige verkrijger van de gecorrigeerde en geüpdatete kopie van het desbetreffende computerprogramma, de kopie downloaden van de website van de copyright-houder." |
Vermoedelijk zal de effectieve omschakeling naar een nieuw systeem conform de Europese regelgeving wel nog even op zich laten wachten. Zulke zaken vragen immers tijd en bovendien is het niet ondenkbaar dat uitgevers zich eerst nog zullen verzetten tegen de uitspraak. Vermoedelijk echter mogen we binnenkort al een hoop aangepaste gebruiksovereenkomsten opnieuw bevestigen en goedkeuren. De uiteindelijke omschakeling naar het toelaten van doorverkoop lijkt evenwel onvermijdelijk, al zal het nog even afwachten zijn om te weten hoe het nieuwe systeem precies in zijn werk zal gaan. Het is bijvoorbeeld niet ondenkbaar dat de services in kwestie een kleine kost (mogen) aanrekenen voor de overdracht van de licentie naar de andere gebruiker.
Vragen en antwoorden
De uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie doet automatisch enkele vragen rijzen. Voor enkele van die vragen vind je het antwoord waarschijnlijk al hierboven, overige vragen die kunnen opborrelen overlopen we hier even snel.
Wat als de consument akkoord gaat met een gebruikersovereenkomst waarin hij of zij afziet van doorverkoop?
Bij de meeste gebruikersovereenkomsten staat uitvoerig beschreven dat de verkregen licentie niet doorverkocht mag worden. Hiermee trachten uitgevers zich in te dekken, maar de praktijk heeft reeds meermaals aangetoond dat dergelijke overeenkomsten, opgesteld door bedrijven, niet boven de wet staan. Een bedrijf moet de wet respecteren en een gebruikersovereenkomst die tegen de wet ingaat, is ongeldig, en dus is de consument er niet aan gebonden, ook al heeft hij of zij zich akkoord verklaard met de overeenkomst. De uitspraak van het Hof van justitie is hieromtrent ook duidelijk.
"Daarom, ook als de licentieovereenkomst een verdere overdracht verbiedt, kan de rechthouder de herverkoop van die kopie niet langer in de weg staan." |
Hoe zit het met gebruikersovereenkomsten uit het verleden waar de consument zich reeds akkoord mee verklaard heeft? Is het niet zo dat het toen nog niet in strijd met de wet was?
Het zal inderdaad even afwachten worden hoe de regelgeving precies geïnterpreteerd wordt en wat de status er precies van is. Vermoedelijk echter is er sprake van terugwerkende kracht, ook omdat het om een uitspraak gaat die een oordeel velt over betwiste praktijken uit het verleden. In principe waren de gebruikersovereenkomsten in het verleden dus ook al in strijd met de wet, alleen is dat nu ook effectief duidelijk bevestigd.
Veel van de grote uitgevers opereren van buiten de Europese Unie. Zijn ze dan wel gebonden aan de Europese regels?
Door van buiten de EU te opereren, kan je in principe bepaalde regels omzeilen, maar dit lijkt hier niet het geval te zijn. Vaak worden Europese activiteiten aangestuurd door een bedrijfszetel binnen de EU en Microsoft bijvoorbeeld heeft al te maken gekregen met de zweep van de Europese commerciële regelgeving. Dit brengt ons tot het punt dat, ook al opereren bepaalde bedrijven van buiten de EU, ze wel degelijk producten verkopen binnen de Europese Unie en als dusdanig is men gebonden aan de commerciële wetgeving van de EU. Wie zich daar niet naar schikt, verliest in principe het recht om binnen de EU producten te verkopen. Aangezien het weinig waarschijnlijk is dat een uitgever er bewust voor kiest om niet langer in de EU te verkopen, zullen ze zich moeten schikken naar de regels.
Bron: curia.europa.eu