Een geschiedenis: 30 jaar Mario
Mario. Voor het gewone volk een naam als een ander, voor gamers een begrip op zich. Hoewel velen onlangs Super Mario’s 25ste verjaardag vierden, zit de besnorde held feitelijk al vijf jaar langer in het vak. Het virtuele kind van Miyamoto debuteerde in 1981 namelijk als een blokje pixels in de klassieker Donkey Kong, een van de eerste successen van het inmiddels grote Nintendo. Sindsdien staat Mario synoniem voor kwaliteitsgames en heerst hij als absolute vorst over de wereld van het platformen. Zo’n carrière mogen we bij 4Gamers niet onopgemerkt voorbij laten gaan. Daarom lichten we jullie de hoogtepunten uit Mario’s dertigjarig bestaan nog eens toe voor we naar zijn 31e verjaardag kruipen.
Eigenlijk kunnen we al vanaf 1981 genieten van Mario’s capriolen, telkens op pad om zijn vriendinnetje te redden. Donkey Kong (overigens het enige spel waar Mario als Jumpman figureert) was een regelrecht succes in de speelhallen en wordt beschouwd als het eerste platformspel in de geschiedenis van games. Hoewel dit niet geheel waar is (in 1980 was er immers al Space Panic) mag wel gezegd worden dat Donkey Kong het genre populair maakte en enkele baanbrekende vernieuwingen bracht.
Het was voor het eerst mogelijk om in een spel te springen over obstakels en gaten, iets wat nu absurd klinkt als het niet kan. De game heeft voorts nog steeds de reputatie om vreselijk moeilijk te zijn. Doordat de moeilijkheidsgraad zo hoog is, wordt het spel ook gebruikt om verschrikkelijk hoge records neer te zetten. De documentaire The King of Kong: A Fistful of Quarters van de Amerikaan Seth Gordon licht de strijd tussen twee recordhouders op een magistrale wijze toe. Een aanrader voor wanneer je eens niet aan het gamen bent.
De populariteit van Donkey Kong en dus ook van Jumpman bleef toenemen, waardoor er al snel beslist werd om een heel spel rond het personage van Jumpman uit te bouwen. Aangezien Jumpman niet zo’n pakkende naam was, werd er hevig gebrainstormd over een nieuwe. Uiteindelijk kwam het alom bekende Mario uit de bus. Het is nooit echt duidelijk geweest waarom net voor die naam is gekozen, maar de beslissing heeft Miyamoto in ieder geval geen windeieren gelegd.
Mario Bros. was vanaf 1983 in alle zelfrespecterende arcadehallen te spelen. In de game moeten twee Italiaanse loodgieters de riolering van New York gaan onderzoeken op vreemde wezens die het daar onveilig zouden maken. Aangezien Mario en Luigi hun vijanden nog niet kunnen doden door te springen op hun broze hoofdjes, moeten ze telkens eerst een POW-blok aanstoten. Zo veroorzaken ze een mini-aardbeving die het rondkruipend gespuis op zijn rug gooit, waardoor ze een gemakkelijk doelwit vormen en eenvoudig naar het hiernamaals te kegelen zijn. Naast zijn originele versie werd de game vaak uitgebracht als sub-game in meer recente Mario-spellen.
Superman zonder zijn "super" is maar een gewoon "man". Geen krachten, geen laserogen, geen torso waar velen jaloers op zijn, enkel een ordinaire kerel met een bril. Zo dacht Miyamoto er ook over. Mario mocht dan wel erg bekend en geliefd zijn over de hele wereld, zijn uitstraling en vaardigheden konden toch nog beter. Het bewijs: Super Mario Bros., een vroeg meesterwerkje uit het jaar 1985 en launchtitel voor het Nintendo Entertainment System. Het spel zorgde er eigenhandig voor dat de verkoop van consolegames terug de hoogte in schoot, nadat deze gekelderd was door de "video game crash" in 1983.
Super Mario Bros. draaide rond twee dingen: lopen en springen. Niet veel aan, zegt u? Geniaal als je het ons vraagt. De gameplay van een spel was nog nooit zo simpel, maar tegelijk zo doeltreffend en leuk geweest. Ren doorheen het gehele Mushroom Kingdom, spring op ieder vijandje dat je tegenkomt en red je geliefde uit de klauwen van de gemene Bowser. Meer hoefde je niet te doen, en toch zorgde deze eenvoud voor zoveel plezier. Het succes van Super Mario Bros. was onvoorstelbaar en nadat het spel een slordige 40 miljoen keer over de toonbank was gegaan (en dat enkel in de vorm van de originele NES-game) kroonde het zichzelf als heer en meester over de wereld van de platformgames. Sindsdien wordt er aan elk spel met Mario in de hoofdrol een 'super' toegevoegd: never change a winning team.
De volgende halte van de nostaligsche trein is ergens in de vroege jaren negentig. Ondertussen is Super Mario Bros. 2 op de wereld losgelaten, met groot succes. Daarnaast werden er twee compleet nieuwe series met de Italiaan in de hoofdrol ontwikkeld. De eerste reeks, Super Mario Land genaamd, werd uitgebracht voor de Game Boy en week nogal af van de bekende Mario-formule. Het spel werd namelijk niet geproduceerd door Miyamoto, maar door Gunpei Yokoi, die bekend staat voor de ontwikkeling van Kid Icarus en het originele Metroid. Het spel introduceerde een geheel nieuwe wereld, een andere soort vijand en bovendien een nieuwe minnares voor de Italiaanse rokkenjager: een zekere Princess Daisy – het latere vriendinnetje van Luigi, iemand? Super Mario Land werd over het algemeen positief onthaald en staat in de lijst van de best verkochte Game Boy-spellen op een mooie vierde plaats.
Super Mario World kwam in 1992 op de Europese markt als launchtitel voor het Super Nintendo Entertainment System (men blijft bij Nintendo in dat 'super' sfeertje hangen). Deze serie werd wel door meneer Miyamoto onder handen genomen en bleef hierdoor meer trouw aan zijn broederreeksen. Bowser was weer van de partij als eeuwige antagonist en ook Luigi liet wederom van zich horen. Maar een terugkeer naar het Mushroom Kingdom bleef uitgesloten – het spel moest immers ergens van de Super Mario Bros.-serie verschillen. Bowser had chaos liggen zaaien in Dinosaur Land en het was aan de heldhaftige broeders om het klusje op te knappen. Ook deze game betekende de wieg voor enkele nieuwe figuren. Yoshi, geboren en getogen in het dinosaurusland, maakte bijvoorbeeld zijn debuut. Een eigen spel heeft dit vriendelijke dinosaurusje er niet aan over gehouden, maar leuke bijrollen staan op z'n lijf geschreven.
Voor 1997 had niemand in Europa de achterkant van Mario weten te aanschouwen omdat hij telkens in 2D-sidescrollers de hoofdrol had vertolkt. Dit veranderde na de release van Super Mario 64, een launchgame voor de – suprise, suprise – Nintendo 64. Als een van de eerste driedimensionale platformgames introduceerde Super Mario 64 een open wereld die volledig op eigen houtje verkend kon worden. Als je je voorstelt dat zowat iedere platformgame hiervoor volledig scripted was, mag je hier wel de term revolutionair gebruiken. 3D-polygonen vormden een groot contrast tegenover de 2D-sprites uit de voorgaande spellen. De camerastand en controls van het spel zaten meteen goed en werden sindsdien vaak als maatstaf gebruikt in verdere 3D-experimenten.
Het plot van de game is typisch Mario gebleven: Princess Peach – daarvoor bekend als Princess Toadstool – wordt gevangen genomen in haar eigen kasteel door Bowser en het is aan Mario om de jonkvrouw te gaan redden. Naast het 3D-beeld en de open wereld werden er nog enkele vernieuwingen toegepast. Zo kon Mario met andere creatuurtjes praten en was het voor het eerst de bedoeling dat hij verschillende sterren verzamelde, waardoor hij een nieuwe vleugel of verdieping van het kasteel kon betreden.
Na de release van Super Mario Land 2 in 1993 was het stil geworden rond de handheldversies van Mario. Enkel Super Mario Bros. Deluxe, een opgepoetste remake van het originele Super Mario Bros., en Super Mario Land 3: Wario Land waren verschenen voor Nintendo's draagbare console. De selectie van Mario-games voor de inmiddels uitgebrachte Game Boy Advance bestond enkel uit spin-offs, maar een echt vernieuwend spel bleef uit. Totdat de reeds twee jaar oude Nintendo DS er in 2006 een toptitel bij kreeg.
New Super Mario Bros. (wederom origineel van naamgeving) was een directe opvolger in de Super Mario Bros.-reeks, die na Super Mario Bros. 3 geen sequel meer had gekend. De 'New' in de titel duidt aan dat de oude formule niet geheel opnieuw gebruikt werd. Zo was de game wel een 2D-sidescroller, maar de toevoeging van 3D-elementen zorgde toch voor een aparte sfeer. Daarnaast is er ook voor het eerst sprake over de Mega Mushroom, een gekke power-up die van Mario een grote, alles verwoestende spaghettivreter maakt.
Mario gaat ondertussen al 26 jaar mee, maar tekenen van ouderdomsverschijnselen vallen niet waar te nemen. Hij heeft zijn succes op iedere console van Nintendo reeds waargemaakt, waarom dan niet nog een keer op Nintendo's nieuwste? The sky is the limit, zeggen ze altijd. Shigeru Miyamoto lapt deze spreuk echter volledig aan zijn laars. Super Mario Galaxy, in 2007 verschenen voor de Nintendo Wii, was Mario's derde verschijning in 3D, en wat voor een. Zoals de titel het zelf al doet uitschijnen, verlaat Mario het Mushroom Kingdom en kiest hij de hemel voor meer platformplezier. Een nieuwe verhaallijn (die wel nog altijd is gebaseerd op het kenmerkende 'kidnap & rescue'-gegeven), tal van nieuwe personages en power-ups, en een prachtig sterrenstelsel in 3D dat compleet te verkennen valt: het zijn maar enkele verschillen en vernieuwingen ten opzichte van voorgaande titels. De game maakt in zijn eentje het kopen van een Wii waard en is een van de hoogst scorende games aller tijden. Super Mario Galaxy wordt dan ook gezien als een game die erin slaagde het platformgenre weer de nodige vernieuwing te brengen, waardoor nogmaals het meesterschap van Nintendo en Miyamoto werd bewezen.
Wat het misschien nog allemaal wat specialer maakt, is het feit dat Nintendo het 'Galaxy-grapje' twee keer flikt. En dat op dezelfde console. Velen hadden schrik dat het vorig jaar uitgebrachte Super Mario Galaxy 2 niet vernieuwend genoeg zou zijn ten opzichte van zijn (nog maar) 3 jaar oude voorganger, maar Miyamotobewees hen het tegendeel. Super Mario Galaxy 2 biedt bijvoorbeeld een compleet nieuwe verhaallijn, enkele andere power-ups en de mogelijkheid om met Yoshi het heelal te doorkruisen. Ook is er niet zoiets als een hub-world, maar gebruik je een starship om van planeet naar planeet te reizen. Het meest opzienbarende is misschien nog wel de DVD met tips over de game die samen met de speldisc geleverd wordt. Aangezien het spel een stuk moeilijker is dan zijn voorganger, vond Miyamoto het nodig om de beginnende gamer een extra woordje uitleg te verschaffen.
Ondertussen zitten we in het heden. Voor de 3DS is er Super Mario 3D Land, waar Mario zijn eerste stappen "buiten" het beeld zet. Daarnaast zijn er nog talloze spin-offs, sportgames en party games waarin Mario zijn besnorde hoofd laat zien. Van een geslaagde carrière mag wel gesproken worden, maar zeggen dat ze bijna over is, zou vloeken zijn. Wij wensen Mario nog vele jaren en bedanken meneer Miyamoto en co voor het bedenken van het misschien wel belangrijkstee personage in de geschiedenis van gaming.