De ROG Flow Z13 bewijst hoe goed laptopkoeling tegenwoordig kan zijn
ADVERTORIAL | Nu de kracht van gaminglaptops zich steeds vaker lijkt te meten met desktops, wordt koeling des te belangrijker. ASUS’ Republic of Gamers, bekend van een breed scala aan hoogwaardige gaming notebooks, heeft daarvoor een eigen formule ontwikkeld om hitte te trotseren. En de nieuwe ROG Flow Z13, nota bene een complete gaming-pc in tabletvorm, is daar een uitstekend voorbeeld van.
De ROG Flow Z13 is, kort door de bocht, een high-end computer in de vorm van een dun Surface-achtig systeem. Het is half tablet, half ultrabook — een soort voortzetting op de vorig jaar verschenen ROG Flow X13. Ditmaal kan de toetsenbord-en-muis-zijde echter in het geheel losgeklikt worden; alle hardware zit deze ronde in het tablet ‘achterop’. Zie het als een flexibel schermpje inclusie eigen kickstand, maar dan wel met gemene specificaties.
Maak kennis met de ROG Flow Z13
In het net metalen CNC-chassis, achter een 13,4” touchscreen, schuilt allereerst een twaalfde generatie Intel Core i7-12700H of i9-12900H (14 cores), versterkt door een GeForce RTX 3050 Ti. Lees: zeker niet de minste chips om op kleine schaal bij elkaar te proppen. Hiermee speel je gemakkelijk een Forza Horizon 5, Elden Ring of Halo Infinite op 60 frames per seconde.
Daarbij komt meteen een overstap op sneller LPDDR5-geheugen, een PCIe Gen 4.0 SSD tot 1 TB en een 100% sRGB-scherm op maximaal 4K/60Hz of 1080p/120Hz. In vrijwel alles is de ROG Flow Z13 een premium gaminglaptop van nu, maar dan in een vorm die voorheen ondenkbaar was voor dit kaliber specificaties.
Met dergelijke prestatiedrang zo dicht ineen gedrukt, komt simpelweg meer warmte vrij. De laatste generaties CPU’s en GPU’s zijn behoorlijk krachtig, maar genereren ook alsmaar meer hitte, zeker wanneer het systeem zo compact is. Om de verhitte rekenkernen bij te benen, past ASUS in dit geval drie verschillende koelingsinnovaties toe — waarvan een aantal vaste verschijningen bij ROG.
Vloeibaar metaal als next-gen koelpasta
Allereerst is daar het vloeibaar metaal; inmiddels bijna uitgegroeid tot ROG-stempel. In plaats van de gebruikelijke koelpasta, smeert ASUS een metalen oplossing tussen de heetste chips en hun koelelement. Het vloeibaar metaal is beter in staat om hitte af te staan, wat tot tien graden lagere chiptemperaturen kan leiden. Daarnaast droogt metaal niet uit, waar oudere koelpasta door uitharding uiteindelijk wel efficiëntie kan verliezen.
Het liefst zouden we zo snel mogelijk alle chips besmeren met het vloeibare metaal, maar de techniek komt helaas wel met een crux. Het aanbrengen van de oplossing vergt meer precisie en toewijding, waardoor het lastiger te implementeren is. Van chip tot chip hangt het af of ASUS de metalen koelpasta toe kan passen. Daarnaast volstaat traditionele koelpasta nog altijd voor veel minder heet oplopende processoren.
In het geval van de ROG Flow Z13 is de CPU voorzien van ASUS’ metaaloplossing. De zwaarste, mobiele Intel-processoren van de Alder Lake-generatie maken een flinke sprong op kracht en efficiëntie, maar vliegen alsnog wel eens heet op. Een slimmere koeloplossing kan daarin tegenwoordig veel verschil maken, zeker als we het hebben over krachtige Core i9’s in ultradunne oplossingen. Zo’n tien graden in de min komt hier goed tot zijn recht.
Hitte afstaan in de vaporchamber
Voor de ROG Flow Z13 heeft ASUS daarom dan ook een unieke vaporchamber ontwikkeld. Zowel de CPU als GPU worden bedekt met een plat en uniek gevormd koperen behuizing, waarin hitte via dampen weggesluist wordt. De koeltechnologie groeit langzaam in populariteit, maar wordt zelden op deze schaal toegepast.
De sowieso al wat luxere vaporchamber is al aardig efficiënt in hittedissipatie, maar biedt ook nog eens een groter oppervlak om te koelen. In tegenstelling tot de traditionele heatpipes, die soms maar spaarzaam gespreid worden, bedekt de vaporchamber praktisch het leeuwendeel van het moederbord. Zo genieten bijvoorbeeld ook de vaak ongekoelde stroomomzetters meteen van wat extra koeling.
Geoptimaliseerde ventilatoren en vinnen
Zo’n vaporchamber wordt vervolgens weer gekoeld door een ander bekend ROG-vaandel: de Arc Flow-ventilatoren. Onder dit vaandel sleutelt ASUS al langer blijvend aan het verfijnen van de traditionele ventilator; altijd op zoek naar net dat beetje meer efficiëntie. Die zoektocht heeft ASUS nu gebracht naar het afbuigen en voortdurend verdunnen van de vinnetjes.
Op de dunste punten worden de vinnen in de ROG Flow Z13 bijvoorbeeld maar 0,1 millimeter. Samen met het gebogen profiel zwiept dat weer net beetje meer lucht mee, ter verbetering van de algehele airflow. Ook de vinnen aan de uiteinden van koelelementen worden verscherpt; die meten nog maar 0,15 millimeter in de breedte. Het zit ‘m in de details, maar zo houd je tenminste wel alsmaar heter oplopende hardware bij.
Aan de hand van twee ultradunne maar rijkelijk gevinde Arc Flow-fans wordt een airflow door het chassis van de ROG Flow Z13 gepompt, met behoorlijke resultaten. Uiteraard kun je de ventilatoren horen als ze op de allerhoogste toeren draaien, maar de koelprestaties zijn niet verkeerd. In combinatie met innovaties als de metalen koelpasta, meer koel(vin)oppervlak en een chique vaporchamber blijft de Flow Z13 kil onder druk.
Profielen voor de pro’s
Bovenop al die fysieke grandeure, komt vervolgens nog een digitale duw in de rug. Middels de meegeleverde Armoury Crate-software zijn vrijwel alle ROG-laptops nauwkeurig te tweaken naar wens, wat betreft koeling en stroomrendementen. Aan de hand van ingebakken profielen wordt het mogelijk om een fluisterstil kantoorprofiel te selecteren of om games op te schakelen naar een turbomodus.
De standaardprofielen geven al een aardig intuïtieve gebruikservaring, maar voor de power users ligt het plezier natuurlijk net dat laagje dieper. Wie koele prestaties wil optimaliseren, kan handmatig spelen met toerentallen voor de ventilatoren, alsmede de kloksnelheden van de CPU en GPU. Zodooende zet je een slim stuk hardware toch weer meer naar je eigen hand.
Waarom koeling ertoe doet
Het zijn dit soort slimme innovaties die het überhaupt mogelijk maken dat er een waardig ‘gaming-tablet’ bestaat. Vijf jaar geleden was het ondenkbaar om high-end spellen native op een tabletje te spelen, maar de toekomst is nu, zullen we maar zeggen. Voor gamers is er genoeg hardware om mooie games op te draaien. Het komt alleen ook vaker met een groeiend hitteprobleem.
Niet alleen betere CPU’s en GPU’s maken meer mogelijk voor laptops, de koeltechnologie evolueert dus net zo snel mee. Zij het noodgedwongen of niet; efficiëntere koeling komt onze mobiele spelprestaties enkel tegemoet. Koelere chips zijn immers nog altijd snellere chips — en dat staat weer tot mooiere en snellere games.
Nog wat extra kracht bijzetten?
Mocht je in het geval van de ROG Flow Z13 overigens nog niet genoeg grafische kracht vinden, dan staat er een ander interessant unicum voor je klaar. ASUS’ nieuwe gamingtablet is namelijk geheel compatibel met de eerder geïntroduceerde ROG XG-Mobile. Deze externe module breidt de ROG Flow Z13 in een handomdraai uit met een mobiele GeForce RTX 3080 (Ti) of GeForce RTX 3070 (Ti), compleet met eigen voeding en natuurlijk efficiënte koeling.
ROG’s eigen, externe GPU is evenals gedreven op slimme mobiliteit. Met een gewicht van ongeveer één kilogram en de omvang van een stevig boek is de XG Mobile draagzamer dan andere eGPU’s, zonder op luxe in te leveren. Via de additionele module wordt het bijvoorbeeld ook mogelijk om (nog) meer schermen en randapparatuur aan te sluiten op de ROG Flow Z13. Zo is het koele tabletje ineens ook een waardig thuisstation.
Mocht je meer willen weten over de ROG Flow Z13 of ASUS’ vele andere high end gamingsystemen, neem dan eens een kijkje op officiële Republic of Gamers-website.
Deze advertorial werd onafhankelijk van de 4Gamers redactie gepubliceerd in samenwerking met Asus.